TRULEŽ KORENA ŠEĆERNE REPE
RAZNI PROUZROKOVAČI DOVODE DO TRULEŽI!!!
GUMOZA ŠEĆERNE REPE POSLEDNJIH GODINA ZNAČAJNA – CIKADA PRENOSI OVO OBOLJENJE!!!
Visoke temperature tokom jula i avgusta, vremenske nepogode, pljuskovi i obilne kiše mogu doprineti intenzivnijoj pojavi oboljenja – gumoze šećerne repe.
TRULEŽ KORENA ŠEĆERNE REPE – Razni prouzrokovači
ZNAČAJAN PROUZROKOVAČ TRULEŽI – Macrophomina phaseolina
Rhizoctonia solani na kukuruzru
Rhizoctonia violacea
Fusarium spp.
Gumoza šečerne repe
TRULEŽ KORENA ŠEĆERNE REPE
U proizvodnji šećerne repe već duži niz godina javlja se problem truleži korena šećerne repe. Uzročnici su brojni, a poslednjih godina u nekim regionima javlja se Gumoza šećerne repe, poznata pod nazivom Stolbur fitoplazma.
Jedna od osnovnih stvari u borbi protiv ovih bolesti je prepoznavanje uslova u kojima može doći do pojave bolesti, kao i dijagnostikovanje problema i nalaženje mera borbe.
Po vremenu ispoljavanja simptoma truleži korena mogu se podeliti u tri grupe:
- prouzrokovače čiji se simptomi ispoljavaju u toku nicanja,
- prouzrokovače koji se javljaju u toku vegetacionog perioda,
- prouzrokovače koji trulež korena šećerne repe izazivaju u toku lagerovanja repe.
Najčešći prouzrokovači propadanja klijanaca šećerne repe su gljive iz rodova Aphanomyces i Pythium koje se javljaju u usporenom procesu nicanja šećerne repe, a može se rešiti uspešno hemijskim tretiranjem semena.
U toku vegetacionog perioda trulež korena šećerne repe mogu prouzrokovati gljive Rhizoctonia solani, Rhizoctonia violacea-ekonomski manje značajna.
Pojava gljive Fusarium spp. kao prouzrokovač truleži korena šećerne repe uglavnom je sekundarnog karaktera, pošto se javlja nakon primarne pojave nekog drugog prouzrokovača.
Pojedine bakterije mogu izazvati propadanje biljaka šećerne repe, a najveće štete izaziva Erwinia spp. Ovaj prouzrokovač se javlja u različitim klimatskim uslovima i najčešće se njegova pojava vezuje za stres biljaka.
Rhizoctonia solani
Pojavi ove vrste truleži korena šećerne repe izuzetno pogoduju uslovi smanjene vlažnosti, nepravilna obrada zemljišta, poremećaj strukture zemljišta, kao i povećana kiselost zemljišta, kako prirodna tako i kiselost nastala usled neadekvatnog đubrenja. Rhizoctonia solani kao zajednički patogen i za kukuruz može se javiti na šećernoj repi gde je predusev ova kultura.
Postojanje sorti šećerne repe tolerantne na Rhizoctonia solani
umanjuje pojavu truleži u gajenju šećerne repe.
Macrophomina phaseolina – Ugljenasta trulež korena šećerne repe
Ugljenasta trulež korena javlja se u uslovima dugotrajne suše i visokih temperatura tokom leta. Razvoju ovog parazita pogoduju sušni uslovi i temperatura od 30 do 35.
Simptomi ove bolesti se ispoljavaju uvenućem lista i dehidracijom korena. Spoljašna boja tkiva korena postaje sivo-mrke do crne boje.
NE POSTOJE GENETSKI OTPORNE SORTE NA OVAJ PATOGEN!
GUMOZA ŠEĆERNE REPE – Stolbur fitoplazma (Candidatus Phytoplasma solani)
Pojava bolesti gumoze šećerne repe je primećena u Srbiji prvi put u Banatu i Bačkoj šezdesetih godina prošlog veka.
U periodu 2018-2020 godine gumoza je zabeležena u svim područjima gajenja šećerne repe u Srbiji. Tokom tih godina njena pojava je bila po regionima u različitom intenzitetu, a najviše je zahvatila Banat i Srem.
SIMPTOMI
Prvi simptomi infekcije su vidljivi na listovima koji dobijaju žutu boju. Koren obolelih biljaka ispoljava različit stepen gumoze uz uvenuće listova.
Do žućenja dolazi najviše na ivičnim delovima parcele i to na onim koje se graniče sa sa pšenicom i kukurzom na kojima se nalaze cikade koje su osnovni prenosioci ove fitoplazme.Njihovo intenzivnije naseljavanje šećerne repe može se očekavati nakon žetve pšenice.
U drugoj polovini avgusta dolazi do intenzivnog propadanja lisne mase i pojave gumoze na vrhu korena dok ostatak korena ostaje tvrd.Gumozne korenove naseljavaju saprofiti, a često i Macrophomina phaseolina što sve dovodi do truleži repe koja se javlja tokom septembra i povećava sve do vađenja repe, ali i tokom lagerovanja na prizmama.
Osnova zaštite je suzbijanje cikada- koje su i ove godine registrovane u šećernoj repi – SAMO UZ STRUČNU PREPORUKU!!!
Cikade zaražene fitoplazmom se tokom juna i jula hrane na šećernoj repi i nakon 3-4 nedelje kada fitoplazma u sprovodnim sudovima počinje da ometa usvajanje vode , javljaju se i simptomi žućenja i uvelosti zaraženih biljaka repe.
Vremenske prilike poslednjih godina pogoduju prenamnožavanju cikada. Tople i suve zime su im omogućile da povećaju brojnost i da se šire.